કેન્દ્ર સરકારે પ્રધાનમંત્રી ટીબી મુક્ત ભારત અભિયાન (નિક્ષય મિત્ર પહેલ) હેઠળ અત્યાર સુધીમાં 9.55 લાખ ટીબી દર્દીઓને દત્તક લીધા છે. કેન્દ્રીય રાજ્ય મંત્રી ડૉ. ભારતી પ્રવીણ પવારે રાજ્યસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે 9 માર્ચ, 2023 સુધીમાં દેશભરના 9.69 લાખ ટીબી દર્દીઓમાંથી 9.55 લાખ નિક્ષય મિત્રાએ દત્તક લીધા છે. આ સિવાય તેમણે કહ્યું કે જ્યારે ટીબીથી છુટકારો મેળવવાનું લક્ષ્ય 2030 છે, ત્યારે ભારતે તેને હાંસલ કરવા માટે 2025નું લક્ષ્ય રાખ્યું છે.
2025 સુધીમાં ટીબી મુક્ત ભારત
યુનાઇટેડ નેશન્સ સસ્ટેનેબલ ડેવલપમેન્ટ ગોલ્સ અનુસાર, તમામ દેશોએ 2030 સુધીમાં ટીબી નાબૂદીનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે, પરંતુ ભારત સરકારે વર્ષ 2025 સુધીમાં ટીબી નાબૂદીનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે અને આ ઠરાવને પૂર્ણ કરવા માટે દરેક સ્તરે પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. કેન્દ્ર સરકાર ટીબી મુક્ત ભારત ઝુંબેશ (PMTBMBA) હેઠળ સામુદાયિક ગતિવિધિ પર વિશેષ ભાર મૂકી રહી છે તેમજ દર્દીઓને ક્લિનિકલ સપોર્ટ માટે “નિક્ષય મિત્ર” પહેલ અપનાવવા માટે સતત પ્રોત્સાહિત કરી રહી છે.
જાહેર ભાગીદારી જરૂરી
કેન્દ્ર સરકાર પ્રધાનમંત્રી ટીબી મુક્ત ભારત અભિયાનને સર્વોચ્ચ પ્રાધાન્ય આપી રહી છે અને આ અભિયાનને જન ચળવળ બનાવવા માટે જોરશોરથી પ્રયાસો કરી રહી છે કારણ કે આપણા દેશમાં અન્ય તમામ ચેપી રોગોમાં ટીબી મૃત્યુનું મુખ્ય કારણ છે. ભારતની વસ્તી વિશ્વની વસ્તીના 20 ટકાથી થોડી ઓછી છે પરંતુ વિશ્વના કુલ ટીબીના દર્દીઓના 25 ટકાથી વધુ છે. ડબ્લ્યુએચઓ અનુસાર, ભારતમાં વિશ્વમાં ટીબીના સૌથી વધુ દર્દીઓ છે. આવી સ્થિતિમાં, યુદ્ધના ધોરણે જનભાગીદારીની ભાવના સાથે ટીબી નાબૂદી તરફ સામૂહિક રીતે કામ કરીને આ રોગ પર જલ્દી જ વિજય મેળવી શકાય છે અને 2025 સુધીમાં ભારતને ટીબી મુક્ત ભારત બનાવવાનું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરી શકાય છે.
સરકારી આરોગ્ય કેન્દ્રોમાં ટીબીની મફત સારવાર
મને કહો કે, તેની સારવાર સરકારી આરોગ્ય કેન્દ્રોમાં મફતમાં મળે છે. એટલું જ નહીં, ભારતમાં ટીબીને જડમૂળથી ખતમ કરવા માટે રસી પર પણ કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે. જો ભારતીય રસી ટીબીને દૂર કરવામાં સફળ થાય છે, તો ભારત કદાચ ટીબીના રોગમાંથી મુક્તિ મેળવી શકશે.
કેન્દ્ર સરકારના પ્રયાસો
કેન્દ્ર સરકાર રાષ્ટ્રીય ક્ષય નાબૂદી કાર્યક્રમમાં ડ્રગ-પ્રતિરોધક ટીબી સહિત ટીબીના દર્દીઓને મફત દવાઓ અને નિદાનની જોગવાઈ, સ્ક્રીનીંગ અને સારવાર સેવાઓનું વિકેન્દ્રીકરણ કરવા આરોગ્ય અને સુખાકારી કેન્દ્રોની ઉપલબ્ધતાને સુનિશ્ચિત કરવા સહિત અનેક પગલાં લઈ રહી છે. આ ઉપરાંત ટીબી નાબૂદી માટે વૈશ્વિક સ્તરે પણ પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન, ગ્લોબલ ફંડ અને સ્ટોપ ટીબી ભાગીદારી સાથે, “શોધો. સારવાર. બધા. #EndTB” સંયુક્ત પહેલ શરૂ કરવામાં આવી છે.