1947 માં ભારત અને પાકિસ્તાનના ભાગલા પછી, ભારતને બ્રિટિશ શાસનથી આઝાદી મળી. બંને દેશોને આઝાદી મળ્યાને 76 વર્ષ થઈ ગયા છે. પરંતુ જ્યાં એક દેશ પ્રગતિના માર્ગે છે ત્યાં બીજો બરબાદીના માર્ગે છે. એક અહેવાલ અનુસાર, 1947માં પાકિસ્તાનની રચના થઈ એ પછીનું આ સૌથી ખરાબ આર્થિક સંકટ છે. જિયોઅહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું કે તાજેતરમાં જ IMFએ પાકિસ્તાન સાથે કડક વાતચીત કરી છે. જો પાકિસ્તાન અને IMF 9 ફેબ્રુઆરીએ સમજૂતી પર પહોંચી જાય છે, તો પછી એક સ્ટાફ-લેવલના કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવશે.
પાકિસ્તાને IMF પાસેથી 14 વખત લોન લીધી
તેના રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દેશે અત્યાર સુધીમાં 14 વખત ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (IMF) પાસેથી લોન લીધી છે, પરંતુ કોઈ પણ લોન પૂરી થઈ નથી. આ કારણે પાકિસ્તાનની ક્ષમતા પર સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે જ્યારે કોઈ રસ્તો બચ્યો નથી ત્યારે તે આ સ્થિતિમાંથી કેવી રીતે બહાર આવશે. તેમાં લખ્યું છે કે પાકિસ્તાન એવા સંકટનો સામનો કરી શકે છે જેના વિશે તેણે ક્યારેય વિચાર્યું પણ નહીં હોય. તે પહેલા ચીન અને સાઉદી અરેબિયાએ તેની મદદ કરવી પડશે. ડૉલરના મુકાબલે પાકિસ્તાની રૂપિયો 250 પર પહોંચી ગયો છે. સ્થિતિ સુધારવા માટે રૂપિયામાં 12 ટકાનો વધારો કરવો પડશે. દેશની સરકારે પણ પેટ્રોલ અને ડીઝલ પણ 35 રૂપિયા મોંઘુ કરી દીધું છે.
કડક શરતો પછી પણ મુશ્કેલી
પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન શાહબાઝ શરીફે 24 જાન્યુઆરીએ કહ્યું હતું કે સત્તારૂઢ ગઠબંધન સરકાર દેશ માટે તેમની રાજકીય કારકિર્દી પણ બલિદાન આપવા તૈયાર છે. શરીફે એમ પણ કહ્યું કે સ્થિતિ સુધારવા માટે IMFની કડક શરતો પર પણ વિચાર કરવામાં આવશે જેથી લોન મેળવી શકાય. અહેવાલ અનુસાર, IMF અધિકારીઓએ પાકિસ્તાન સાથે વીડિયો લિંક દ્વારા વાતચીત કરી છે. આ રિપોર્ટમાં સંકેત આપવામાં આવ્યો છે કે IMFએ લોન માટે જરૂરી શરતોને હળવી કરવાની કોઈ ઈચ્છા વ્યક્ત કરી નથી. જ્યાં સુધી પાકિસ્તાન સરકાર તેના વચનો પૂરા નહીં કરે ત્યાં સુધી IMF લોન આપશે નહીં.
શરતો પૂરી કરવાનો શરમજનક રેકોર્ડ
જો પાકિસ્તાન શરતો સ્વીકારે છે તો તેને 1.2 અબજ ડોલરની રકમ મળી શકે છે. આ સિવાય તેને સાઉદી અરેબિયા, યુએઈ, ચીન અને અન્ય આંતરરાષ્ટ્રીય લેણદારો પાસેથી વધારાનું ભંડોળ મળી શકે છે. પાકિસ્તાન માટે પડકાર એ છે કે તેનો ઈતિહાસ આઈએમએફની શરતોને પહોંચી વળવામાં ઘણો શરમજનક રહ્યો છે. તે જે આર્થિક પડકારોનો સામનો કરી રહ્યું છે તે છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી ચાલી રહ્યું છે. વર્ષ 2020 માં, IMF એ બેલઆઉટ પેકેજને સ્થગિત કરી દીધું. આ પછી, જૂન 2022 માં, IMFએ તેને ફરીથી લોન આપવાનો ઇનકાર કર્યો. ત્યારબાદ 2022માં જ જ્યારે વિનાશક પૂર આવ્યું ત્યારે ખરાબ વ્યવસ્થાપનને કારણે આર્થિક સંકટ વધુ ઘેરું બન્યું.